Ο  σακχαρώδης διαβήτης είναι μία χρόνια νόσος που δημιουργεί την αίσθηση της μόνιμης απώλειας της προηγούμενης κατάστασης της υγείας.

Στο ‘’παραδοσιακό’’ μοντέλο φροντίδας, οι επαγγελματίες υγείας είναι οι ‘’ειδικοί’’ που αναγνωρίζουν τα προβλήματα του ασθενή, καθορίζουν το πλάνο φροντίδας και  είναι υπεύθυνοι για το κλινικό αποτέλεσμα. Ο ασθενής είναι υπεύθυνος μόνο για τη συμμόρφωση με τις οδηγίες που του δίνουν οι επαγγελματίες υγείας.

Αντίθετα, σύμφωνα με τις σύγχρονες ανθρωποκεντρικές θεωρήσεις της υγείας και της ασθένειας, ο πάσχων τοποθετείται στο επίκεντρο της φροντίδας και την καθορίζει σε σημαντικό βαθμό. Η αυτοδιαχείριση είναι ιδιαίτερα σημαντική, τα ίδια τα άτομα είναι υπεύθυνα για τη λήψη αποφάσεων που αφορά στην επίλυση καθημερινών προβλημάτων που σχετίζονται με τη φροντίδα τους. 

Η νόσος δεν είναι θεραπεύσιμη, αλλά ελέγχεται, έχει σιωπηλή πορεία και σχετίζεται με τον τρόπο ζωής. 

Η θεραπεία είναι σημαντική για την επιβίωση, χρειάζεται όμως εκπαίδευση για την εφαρμογή της.

Η εκπαίδευση στην αυτοδιαχείριση είναι μια συνεργατική και διαδραστική διαδικασία που εμπλέκει το άτομο που πάσχει από διαβήτη, την οικογένειά του και τον επαγγελματία υγείας, με σκοπό την τροποποίηση της συμπεριφοράς υγείας και την καλύτερη διαχείριση της νόσου. Η προαγωγή της αυτοδιαχείρισης επιτυγχάνεται μέσω της υλοποίησης οργανωμένων προγραμμάτων εκπαίδευσης .

Η Θεραπευτική Εκπαίδευση θα πρέπει να δίνει τη δυνατότητα στα άτομα με διαβήτη να αποκτήσουν και να διατηρήσουν επιδεξιότητες που θα τους επιτρέπουν την ευνοϊκότερη διαχείριση της ζωής και της νόσου τους.

Στοχεύει να βοηθήσει τα ίδια και την οικογένειά τους να καταλάβουν την ασθένεια και τη θεραπεία της, να συνεργάζονται με τους θεραπευτές τους και να διατηρήσουν ή να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους.

Η εκπαίδευση στην αυτοδιαχείριση του διαβήτη πρέπει να είναι ανθρωποκεντρική, με σεβασμό, συνέπεια προς τις προτιμήσεις, ανάγκες και αξίες του ατόμου και να βοηθά στην καθοδήγηση των κλινικών αποφάσεων.

 

Η εκπαίδευση μπορεί να γίνεται είτε σε:

1. Ατομικές συνεδρίες:  όπου το άτομο μπορεί να εκφράσει πιο εύκολα ερωτήσεις και τις φοβίες του σχετικά με τη νόσο

2. Εκπαίδευση σε ομάδες: όπου τα άτομα αναπτύσσουν σχέσεις ομάδας ανταλλάσοντας γνώσεις και εμπειρίες. Είναι ιδιαίτερα αποδοτική για τα άτομα που παρουσιάζουν δυσκολίες μάθησης ή και αποδοχής της νόσου

Κάθε μία πρακτική έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της και η ομάδα των εκπαιδευτών αποφασίζει κατά περίπτωση ποιο μοντέλο θα εφαρμοστεί.

Ξεκινώντας:

Οι ομάδες που εκπαιδεύουμε θα πρέπει να είναι Ομοιογενείς  γιατἰ:

Το άτομο με διαβήτη και ο Επαγγελματίας Υγείας είναι και οι δύο ειδικοί, αλλά ουσιαστικά το άτομο με διαβήτη  οδηγεί τη διαδικασία σχεδιασμού.

Ένα σημαντικό εκπαιδευτικό εργαλείο που προάγει τη θεραπευτική εκπαίδευση σε ομάδες και διέπεται από τα χαρακτηριστικά που ο Π.Ο.Υ. έχει θέσει για τη θεραπευτική εκπαίδευση στο διαβήτη είναι οι «Χάρτες Συζήτησης». 

Το εκπαιδευτικό αυτό εργαλείο για το διαβήτη αποτελείται από τέσσερεις χάρτες συζήτησης με διαφορετική θεματολογία: 

Έχει έντονο οπτικό χαρακτήρα, διαδραστικότητα, δημιουργήθηκε από τη Healthy Interactions σε συνεργασία με το IDF και με χορηγό την εταιρεία Lilly Diabetes.

Στόχος του εκπαιδευτικού εργαλείου : είναι η βελτίωση της κατάστασης υγείας των διαβητικών ατόμων, η βελτίωση της ποιότητας ζωής τους με αποτέλεσμα τη μείωση του κινδύνου των επιπλοκών.

και  περιλαμβάνει:

Οι ομάδες σχεδιάζονται ώστε να είναι διασκεδαστικές, διαδραστικές, συμμετοχικές και να έχουν τελικό στόχο τη μάθηση και την τροποποίηση της συμπεριφοράς των διαβητικών ατόμων. 

Ο Επαγγελματίας Υγείας πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος ώστε να αναγνωρίσει το προσωπικό πρότυπο σκέψης του διαβητικού ατόμου, ο οποίος βλέπει τον κόσμο με το δικό του τρόπο, έχει τις δικές του ιδέες τις οποίες θεωρεί και βιώνει ως αδιάσειστες πραγματικότητες. 

Για να τροποποιηθεί η δυσλειτουργική συμπεριφορά του, πρέπει να κλονιστεί το πρότυπο σκέψης του.

Η Θεραπευτική Εκπαίδευση αποτελεί  μια συνεχή διαδικασία που θα επιφέρει σε βάθος χρόνου το επιθυμητό αποτέλεσμα της παρέμβασης. Οι μακροχρόνιες αλλαγές δεν συμβαίνουν από τη μια μέρα στην άλλη. Η  προσπάθεια αλλαγής του τρόπου ζωής των Διαβητικών Ατόμων αποτελεί συλλογικό έργο της εκπαιδευτικής ομάδας.

Θεωρείται απαραίτητη η επαφή και η συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας καθώς και η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση τόσο των Ατόμων με Διαβήτη όσο και  της  Διεπιστημονικής Ομάδας.