main content graphic
preloader icon

Υγιεινοδιαιτητική αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης
21 Μαρτίου 2022
Υγιεινοδιαιτητική αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης

Αθανασία Κ. Παπαζαφειροπούλου
Επιμελήτρια Α’, PhD, MSc στη Βιοστατιστική, Α΄ Παθολογικό Τμήμα και Διαβητολογικό Κέντρο, Τζάνειο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά

Η διατροφή κατέχει καθοριστικό ρόλο στην αύξηση ή τη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Οι υπερτασικοί που ζυγίζουν περισσότερο από 10% πάνω από το ιδανικό τους βάρος μπορεί να είναι σε θέση να μειώσουν την αρτηριακή τους μόνο και μόνο χάνοντας βάρος. 

Για να μπορέσουμε να έχουμε τον έλεγχο της αρτηριακής μας πίεσης θα πρέπει να καταναλώνουμε τρόφιμα χαμηλά σε λιπαρά, αλάτι και θερμίδες, να αντικαταστήσουμε το αλάτι στο φαγητό μας με βότανα, μπαχαρικά, ξύδι, λεμόνι ή χυμούς φρούτων και να χρησιμοποιούμε λιγότερο λάδι, βούτυρο, μαργαρίνη και έτοιμες σος στις σαλάτες μας.

Μελέτες δείχνουν ότι η υψηλή πίεση μπορεί να μειωθεί, ακολουθώντας ένα ιδιαίτερο διατροφικό σχήμα, που ονομάζεται DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension). Το διατροφικό σχήμα DASH, έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένο λίπος και χοληστερόλη και δίνει έμφαση στην αυξημένη κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και γαλακτοκομικών με μειωμένα λιπαρά. Η δίαιτα αυτή είναι πλούσια σε μαγνήσιο, κάλιο, ασβέστιο και φυτικές ίνες. Μάλιστα, η δραστική μείωση του νατρίου από τις τροφές παράλληλα με την εφαρμογή του DASH (DASH-Sodium), είχε ως αποτέλεσμα ακόμα καλύτερη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

Σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Οδηγίες της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, για την αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης τονίζεται ιδιαίτερα η αξία των κάτωθι:
  • Απώλεια βάρους. Υπολογίζεται ότι κάθε 1 kg απώλειας σωματικού βάρους, ανεξαρτήτως της πρόσληψης νατρίου, μειώνει τη μέση αρτηριακή πίεση κατά ~5 mm Hg. Μέση Πίεση = [ΣΑΠ + (2×ΔΑΠ)] / 3
  • Μείωση της ημερήσιας πρόσληψης νατρίου τουλάχιστον σε ποσά <1,5 g, που αντιστοιχεί σε περίπου 3,5 g χλωριούχου νατρίου. Για κάθε μείωση της πρόσληψης χλωριούχου νατρίου κατά 1 g την ημέρα μπορεί να επιτευχθεί μείωση της ΣΑΠ κατά 4 mm Hg και της ΔΑΠ κατά 2 mm Hg
  • Άσκηση. Συνιστάται μέτριας έντασης σωματική άσκηση π.χ. ταχύ βάδισμα 30-45 λεπτά τουλάχιστον 4 φορές την εβδομάδα
  • Διακοπή του καπνίσματος
  • Περιορισμός στη χρήση οινοπνεύματος σε 20 g/ημέρα για τους άνδρες και 10 g/ημέρα για τις γυναίκες
  • Αναπροσαρμογή του διαιτολογίου για τον ΣΔ με αύξηση των λαχανικών και των φρούτων, ιδιαίτερα των πλούσιων

Τρόφιμα που περιέχουν περισσότερο νάτριο είναι συνήθως τα συσκευασμένα και επεξεργασμένα τρόφιμα όπως είναι τα έτοιμα γεύματα κρεατικών, τα λουκάνικα, το μπέικον και το χοιρινό. Οι σάλτσες επίσης, όπως είναι η κέτσαπ, η σόγια sauce και τα dressing περιέχουν άφθονο νάτριο μαζί με τα κατεψυγμένα προϊόντα, τα έτοιμα σνακ όπως τα πατατάκια.


Πως μπορούμε να περιορίσουμε την πρόσληψη νατρίου στην τροφή μας
  • Αποφεύγουμε το επιτραπέζιο αλάτι
  • Στο μαγείρεμα και στο τραπέζι να αρωματίζετε και να δίνετε γεύση στο φαγητό με μπαχαρικά, λεμόνι, ξύδι και μυρωδικά.
  • Περιορίστε τη χρήση έτοιμων κατεψυγμένων γευμάτων και έτοιμων σύνθετων γευμάτων όπως η πίτσα και οι πίτες, οι έτοιμες σούπες και τα salad dressings, γιατί συνήθως περιέχουν πολύ νάτριο.
  • Διαβάζουμε τα συστατικά στις ταμπέλες των τροφίμων και επιλέγουμε εκείνα με χαμηλά ποσοστά νατρίου και άλατος
  • Αποφύγετε επεξεργασμένα τρόφιμα όπως μπέικον, πίκλες και τουρσί, sauces όπως ketchup, μουστάρδα, σόγια sauce

Η υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος (τρία ή περισσότερα ποτά ανά ημέρα) ευθύνεται για περίπου 7% των περιπτώσεων υπέρτασης. Αντίθετα, η μέτρια κατανάλωση του κόκκινου κυρίως κρασιού έχει θετικά αποτελέσματα για την καρδιά και την μείωση της υψηλής πίεσης, λόγω ορισμένων αντιοξειδωτικών ουσιών που περιέχει, όπως είναι τα φλαβονοειδή. 


Οι ειδικοί συνιστούν η κατανάλωση οινοπνεύματος να μην υπερβαίνει τα 1-2 ποτήρια κρασί την ημέρα.

Τέλος, η τακτική συστηματική αεροβική γυμναστική μειώνει την συστολική και διαστολική αρτηριακή πίεση, ακόμα και σε άτομα που προηγουμένως ήταν εντελώς αγύμναστα. Η άσκηση που ωφελεί περισσότερο το καρδιαγγειακό σύστημα είναι η αερόβια, όπως πχ. το περπάτημα, το τρέξιμο, το ποδήλατο, το κολύμπι, το μπάσκετ, το ποδόσφαιρο, το τένις και ο χορός.