Αθανασία K. Παπαζαφειροπούλου 

Α΄ Παθολογικό Τμήμα & Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Ν.Π. Τζάνειο, Πειραιάς

Έξυπνες πένες ινσουλίνης 

Πρόσφατα έγιναν διαθέσιμες στις ΗΠΑ οι «έξυπνες» πένες ινσουλίνης, οι οποίες θα παρέχουν δεδομένα για το ιστορικό και το χρονοδιάγραμμα των δόσεων ινσουλίνης σε βάθος χρόνου, τα οποία μπορούν μέσω  Bluetooth να αποθηκευτούν σε μια κεντρική βάση δεδομένων και με τον τρόπο αυτό να έχει ο θεράπων ιατρός πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τη χορήγηση ινσουλίνης από το άτομο με ΣΔ. Σε μια προοπτική μελέτη παρατήρησης, η χρήση της «έξυπνης» πένας ινσουλίνης είχε ως αποτέλεσμα σημαντικά βελτιωμένο TIR, με ταυτόχρονη μείωση του χρόνου σε υπεργλυκαιμία, καθώς και του αριθμού των χαμένων bolus δόσεων. Οι «έξυπνες» πένες ινσουλίνης έχουν τη δυνατότητα να υπολογίζουν τη συνιστώμενη δόση ινσουλίνης με βάση τους υδατάνθρακες του γεύματος που καταχωρεί το άτομο με ΣΔ και να παρακολουθούν το ιστορικό δόσεων ινσουλίνης προκειμένου να αποφευχθούν λάθη. Τέλος, η σύνδεση τους με CGM ενδέχεται να βοηθήσει περαιτέρω τη διαχείριση του ΣΔ.

Πρόσφατα, η Medtronic ανακοίνωσε την κυκλοφορία της «έξυπνης» πένας ινσουλίνης InPen, στην οποία έχει ενσωματώσει το σύστημα CGM Guardian Connect. Η «έξυπνη» πένα ινσουλίνης InPen μπορεί να υπολογίσει τις δόσεις ινσουλίνης με βάση το τρέχον επίπεδο γλυκόζης στο αίμα, την ποσότητα των υδατανθράκων ανάλογα με τον τύπο και/ή το μέγεθος του γεύματος, την ενεργή ινσουλίνη, την αναλογία ινσουλίνης/υδατανθράκων, την ευαισθησία στην ινσουλίνη και να παρέχει ειδοποίηση για τη χορήγηση της βασικής ινσουλίνης. Προς το παρόν με την «έξυπνη» πένα ινσουλίνης InPen μπορούν να χορηγηθούν οι ταχείας δράσης ινσουλίνες Humalog, Novorapid και Fiasp, αν και προβλέπεται στο μέλλον να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη χορήγηση βασικής ινσουλίνης.   

Το μοντέλο της Medtronic MiniMed™ 640G είναι το πρώτο παγκοσμίως εγκεκριμένο και ασφαλές σύστημα που συνδυάζει τα οφέλη της CGM με την αντλία ινσουλίνης κλείνοντας το κύκλωμα και δίνοντας τη δυνατότητα δυναμικών αναστολών στο ενδεχόμενο της υπογλυκαιμίας και επανέναρξης της χορήγησης ινσουλίνης (Sensor Augmented Pump Therapy – SAP). Το υβριδικό τεχνητό πάγκρεας αποτελεί το επόμενο βήμα στη φαρέτρα των θεραπευτικών επιλογών του ΣΔ και αποτελεί ένα σύστημα πολλά υποσχόμενο στη πρόληψη των υπογλυκαιμιών αλλά και στην καλύτερη διαχείριση των τιμών σακχάρου συνολικά. Το υβριδικό σύστημα Medtronic MiniMed™ 780G έχει όλα τα χαρακτηριστικά των προηγούμενων τεχνολογιών αλλά διαθέτει έναν εξελιγμένο αλγόριθμο όπου με βάση τα κυμαινόμενα επίπεδα γλυκόζης  αυτορρυθμίζει τα επίπεδα έγχυσης ινσουλίνης, αναπροσαρμόζοντας το ρυθμό βασικής έγχυσης ινσουλίνης ανά 5 λεπτά (SmartGuardTM - Auto Mode). Επιπλέον διαθέτει τη δυνατότητα χορήγησης μικροδόσεων ινσουλίνης μεταγευματικά (micro-bolus), βοηθώντας το χρήστη, σε περίπτωση εσφαλμένου υπολογισμού των υδατανθράκων ενός γεύματος, να καλύψει τις μεταγευματικές υπεργλυκαιμίες. Με αυτό το σύστημα, οι χρήστες έχουν ένα επιπλέον επίπεδο κάλυψης για τις φορές που υπολογίζουν εσφαλμένα τους υδατάνθρακες τους ή ξεχνούν να χορηγήσουν πριν την έναρξη του γεύματος την ινσουλίνη (pre-bolus), με έναν αλγόριθμο που διορθώνει αυτόματα την υψηλή γλυκόζη όταν χρειάζεται.

Το σύστημα Medtronic MiniMed™ 780G έχει προσαρμοσμένο εύρος επιθυμητών στόχων τιμών γλυκόζης μεταξύ 100 και 120 mg/dL και παρέχει τη δυνατότητα εφαρμογής διαφορετικών χρόνων διάρκειας ενεργής ινσουλίνης, σε αντίθεση με οποιοδήποτε άλλο κλειστό σύστημα διαθέσιμο ως τώρα. Τέλος, διαθέτει ενσωματωμένη την τεχνολογία της διαμοίρασης δεδομένων της αντλίας με απομακρυσμένους δέκτες/διαχειριστές της μέσω της τεχνολογίας Bluetooth, καθώς και τη δυνατότητα διασύνδεσης με επαγγελματίες υγείας ή φροντιστές εξ΄αποστάσεως. 

Η Omnipod 5, όπως και τα προηγούμενα μοντέλα της εταιρείας, είναι μια αντλία ινσουλίνης αυτόνομη χωρίς καθετήρα έγχυσης ινσουλίνης που θα επιτρέπει την αυτόματη έγχυση ινσουλίνης και την προσαρμογή των δόσεων ινσουλίνης μέσω ενός “έξυπνου” αλγορίθμου. Η Omnipod 5 θα μπορεί να συνδέεται με τον αισθητήρα Dexcom G7 καθώς και με το FreeStyle Libre 3 και θα επιτρέπει τη διαχείριση των δόσεων ινσουλίνης μέσω εφαρμογών σε έξυπνες συσκευές (κινητό τηλέφωνο).

Σετ έγχυσης 7 ημερών της Medtronic 

Η Medtronic έλαβε άδεια από τον FDA τον Ιούλιο του 2021 για το νέο σετ έγχυσης, σχεδιασμένο να διαρκεί διπλάσιο χρόνο από τα υπάρχοντα σετ έγχυσης. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να φορεθεί στο σώμα έως και 7 ημέρες σε σύγκριση με τα υπάρχοντα σετ που πρέπει να αλλάζονται κάθε 2 ή 3 ημέρες. Το σετ εκτεταμένης χρήσης έχει επίσης μια πιο φιλική προς το δέρμα κόλλα σχεδιασμένη να επιτρέπει μεγαλύτερη και πιο άνετη επαφή στο σώμα. Σύμφωνα με μια ευρωπαϊκή μελέτη στην οποία συμμετείχαν 100 άτομα το νέο σετ έγχυσης ήταν πιο άνετο σε σύγκριση με τα προηγούμενα σετ έγχυσης και θεωρήθηκε ως σημαντική βελτίωση στη θεραπευτική τους διαχείριση. Τα κλινικά δεδομένα δείχνουν επίσης ότι τα άτομα που χρησιμοποιούν το νέο αυτό σετ έγχυσης μπορεί να εξοικονομήσουν 5 έως 10 φιαλίδια ινσουλίνης ετησίως, καθώς  μειώνει τις μονάδες ινσουλίνης που χάνονται λόγω αλλαγής του σετ έγχυσης κάθε λίγες μέρες. Οι λιγότερο συχνές αλλαγές του σετ έγχυσης επιτρέπουν επίσης στις θέσεις του δέρματος να ξεκουράζονται και με τον τρόπο αυτό να μειώνονται οι λιποδιστροφίες που εμποδίζουν την ομαλή απορρόφηση της ινσουλίνης.

To τεχνητό πάγκρεας αποτελεί ένα υπό εξέλιξη σύστημα το οποίο θα εξασφαλίζει την ελάχιστη παρέμβαση του χρήστη για τη λειτουργία του. Στο τομέα αυτό υπάρχουν δύο κατηγορίες συστημάτων που είναι υπό ανάπτυξη:

⦁ Η εξέλιξη του κλειστού υβριδικού συστήματος που κάνει χρήση μόνο της ορμόνης ινσουλίνης (μονορμονικό κύκλωμα) και αποσκοπεί σε ένα πλήρες αυτοματοποιημένο κλειστό σύστημα που θα λαμβάνει υπόψιν τις προσωπικές παραμέτρους του χρήστη.

⦁ Το  βιονικό σύστημα στο οποίο θα υπάρχει επιπλέον η δυνατότητα χρήσης γλυκαγόνης (διορμονικό κύκλωμα).

Σε μελέτη, διάρκειας  11 ημερών σε 43 ενήλικες με ΣΔ τύπου 1, στην οποία χρησιμοποιήθηκε το διορμονικό κλειστό κύκλωμα σε σύγκριση με την απλή αντλία ινσουλίνης, παρατηρήθηκε αύξηση του  TIR για τη γλυκόζη (78% έναντι 62%) και, αντίθετα μειώθηκε ο χρόνος σε υπογλυκαιμία (0,6% έναντι 1,9%). Σε μια μικρότερη μελέτη, διάρκειας 5 ημερών, στην οποία συμμετείχαν 32 έφηβοι με ΣΔ τύπου 1, η χρήση του διορμονικού κλειστού κυκλώματος συνοδεύτηκε από αύξηση του TIR, αλλά όχι του χρόνου σε υπογλυκαιμία. 

Η πραμλιντίδη, ένα ανάλογο της αμυλίνης, εκκρίνεται μαζί με την ινσουλίνη από τα β-κύτταρα του παγκρέατος και μειώνει τα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης επιβραδύνοντας την γαστρική κένωση. Η συγχορήγηση της σε σταθερή αναλογία πραμλιντίδη:ινσουλίνη μέσω κλειστού κυκλώματος αξιολογήθηκε σε μία μελέτη διάρκειας 24 ωρών σε ενήλικες με ΣΔ τύπου 1. Η συγχορήγηση μέσω κλειστού κυκλώματος πραμλιντίδης:ινσουλίνης είχε ως  αποτέλεσμα τη βελτίωση του  TIR (84% έναντι 74%) κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τα γαστρεντερικά συμπτώματα ήταν η πιο συχνά αναφερόμενη ανεπιθύμητη ενέργεια από τη χρήση του κλειστού κυκλώματος συγχορήγησης πραμλιντίδης:ινσουλίνης. Βέβαια αναμένονται τα αποτελέσματα περαιτέρω μελετών με τη συγχορήγηση πραμλιντίδης:ινσουλίνης μέχρι αυτή να βρει εφαρμογή στην καθημερινή κλινική πρακτική.

Συμπερασματικά, η πρόοδος της τεχνολογίας κατά την τελευταία δεκαετία έχει οδηγήσει σε πληθώρα θεραπευτικών επιλογών, κυρίως, για τους ασθενείς με ΣΔ τύπου 1. Στόχος των τεχνολογικών αυτών εξελίξεων είναι η βελτίωση της ρύθμισης των επιπέδων γλυκόζης με απώτερο στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της καθημερινότητας των ατόμων με ΣΔ. 

1. Adolfsson P, Hartvig NV, Kaas A, et al. Increased Time in Range and fewer missed bolus injections after introduction of a smart connected insulin pen. Diabetes Technol Ther. 2020;22:709–718.

2. Forlenza GP, Pinhas-Hamiel O, Liljenquist DR et al. Safety evaluation of the MiniMed 670G system in children 7-13 years of age with type 1 diabetes. Diabetes Technol Ther 2019;21:11–19. 

3. Bergenstal RM, Nimri R, Beck RW et al. A comparison of two hybrid closed-loop systems in adolescents and young adults with type 1 diabetes (FLAIR): a multicentre, randomised, crossover trial. Lancet 2021;397:208–219. 

4. Cobry EC, Berget C, Messer LH, Forlenza GP. Review of the Omnipod® 5 Automated Glucose Control System Powered by Horizon™ for the treatment of Type 1 diabetes. Ther Deliv 2020;11:507-519. 

5. Kwa T, Zhang G, Shepard K, Wherry K, Chattaraj S. The improved survival rate and cost-effectiveness of a 7-day continuous subcutaneous insulin infusion set. J Med Econ 2021;24:837-845.

6. Haidar A, Tsoukas MA, Bernier-Twardy S et al. A novel dual-hormone insulin-and-pramlintide artificial pancreas for type 1 diabetes: A randomized controlled crossover trial. Diabetes Care 2020;43:597–606.