Για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού η οδήγηση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας, τόσο για επαγγελματικούς λόγους (επαγγελματίες οδηγοί, χειριστές μηχανημάτων) όσο και για την εκτέλεση προσωπικών και κοινωνικών υποχρεώσεων είτε ως μέσο απόλαυσης και χαλάρωσης, όπως πχ τα  ταξίδια, μια βόλτα με το αυτοκίνητο κ.α

Κύριο μέλημα όμως, εκτός από την άφιξη στον προορισμό, θα πρέπει να είναι και η ασφαλής οδήγηση, που απαιτεί σωστή προετοιμασία, εφαρμογή του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας,  οδήγηση με σύνεση και προσοχή αλλά και μέγιστη εγρήγορση για την αποφυγή δυσάρεστων καταστάσεων, όπως ένα ατύχημα.

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) δεν αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα της οδηγικής ικανότητας. Ωστόσο, παράλληλα  με τις γενικές συστάσεις, υπάρχουν και κάποιες εξειδικευμένες οδηγίες ασφάλειας,  για τις οποίες τα άτομα με ΣΔ θα πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένα, εκπαιδευμένα αλλά και ευαισθητοποιημένα, περιορίζοντας όσο το δυνατόν την πιθανότητα απρόβλεπτων και δυσάρεστων καταστάσεων.

Για τους περισσότερους διαβητικούς η νόσος σπάνια θα δημιουργήσει κάποιο πρόβλημα στην ικανότητα τους να οδηγούν. Υπάρχουν όμως  παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την οδηγική ικανότητα, όπως:

Οι καταστάσεις αυτές απαιτούν ιδιαίτερη εγρήγορση και παρέμβαση αλλά και συνεχή επαναξιολόγηση της οδηγικής ικανότητας, καθώς αυξάνουν τον κίνδυνο ατυχήματος, περιορίζουν την αντιληπτική ικανότητα του οδηγού,  μειώνουν την ικανότητα αντανακλαστικής αντίδρασης σε ένα εξωτερικό ερέθισμα και δυσχεραίνουν τον χειρισμό ή συντονισμό των πεντάλ και εξαρτημάτων  κατά τη διάρκεια της οδήγησης ή χειρισμού μηχανημάτων. 

Οποιαδήποτε αλλαγή παρατηρούμε κατά την οδήγηση ή τον χειρισμό μηχανημάτων πρέπει να μας βάζει σε υποψίες και να μας θέτει σε εγρήγορση.

Τα πιο κοινά προειδοποιητικά συμπτώματα της υπογλυκαιμίας είναι 

Ωστόσο τα συμπτώματα αυτά αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα, μπορούν να επηρεάσουν την οδηγική μας συμπεριφορά και ασφάλεια καθώς:

Οποιοδήποτε από τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας, είτε μέτριας είτε πιο σοβαρής, χρειάζεται άμεσης παρέμβασης από τον ίδιο τον οδηγό, τόσο για τη δική του ασφάλεια όσο και των υπολοίπων.

Στην εμφάνιση λοιπόν κάθε τέτοιου συμπτώματος ο οδηγός οφείλει να κατευθυνθεί προσεκτικά σε ασφαλές σημείο στην άκρη του δρόμου, να ακινητοποιήσει το όχημα και να διακόψει τη λειτουργία του.

Πρέπει να βγάλει το κλειδί από τη μίζα και να μετακινηθεί στη θέση του συνοδηγού, τόσο για να μην προβεί σε κάποιο λάθος και επικίνδυνο χειρισμό όσο και για να μην κατηγορηθεί για επικίνδυνη οδήγηση ή την πρόκληση κάποιου ατυχήματος.

Πρώτα απ’ όλα πρέπει να επιβεβαιωθεί ότι τα συμπτώματα αυτά οφείλονται στη χαμηλή γλυκόζη αίματος και όχι ενδεχομένως σε κάποια άλλη διαταραχή του οργανισμού. 

Αφού επιβεβαιωθεί η υπογλυκαιμία με τη  μέτρηση της γλυκόζης, με τον φορητό μετρητή σακχάρου, πρέπει να ληφθούν 15 γραμμάρια ευαπορρόφητων υδατανθράκων (μισός χυμός φρούτων, 3 καραμέλες ή 1 ζελέ γλυκόζης) και ο  οδηγός να παραμείνει στη θέση του. 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα γλυκά, η σοκολάτα και τα μπισκότα είναι ακατάλληλα για την ανάταξη της υπογλυκαιμίας, γιατί περιέχουν πολύ λίπος ,γεγονός που καθυστερεί την αύξηση της γλυκόζης στο αίμα.

Μετά από 15 λεπτά επαναλαμβάνεται η μέτρηση. Εάν τα επίπεδα σακχάρου εξακολουθούν να είναι χαμηλά επαναλαμβάνεται η λήψη υδατανθράκων και στη συνέχεια η λήψη ενός σνακ για την αποφυγή επανάληψης της υπογλυκαιμίας.

Αν ωστόσο τα επίπεδα της γλυκόζης έχουν επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα και τα συμπτώματα έχουν υποχωρήσει, ο οδηγός ανακτά σιγά σιγά την ικανότητα του να συνεχίσει με ασφάλεια την πορεία ή την εργασία του. Σε κάθε περίπτωση όμως όχι σε λιγότερο από 45 λεπτά, χρόνος που απαιτείται για να επανέλθει ο οργανισμός στην προ υπογλυκαιμίας κατάσταση.

Όπως κάθε ταξίδι έτσι και κάθε διαδρομή απαιτεί σωστή προετοιμασία και τα απαραίτητα εφόδια. Όσοι βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο υπογλυκαιμίας, θα πρέπει να έχουν μαζί τους διαρκώς :

ΠΡΟΣΟΧΗ: Ο μετρητής γλυκόζης και τα αναλώσιμα του (κυρίως οι ταινίες μέτρησης) δεν θα πρέπει να φυλάσσονται στο αυτοκίνητο σε ακραίες θερμοκρασίες, πχ το καλοκαίρι, γιατί ενδέχεται να επηρεαστεί η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων τους. 

Οι απρόβλεπτες καταστάσεις όπως η υπογλυκαιμία, αποτελούν τη μεγαλύτερο προβληματισμό στη θεραπεία του Σ.Δ. Ωστόσο η σωστή εκπαίδευση και προετοιμασία θα μπορούσαν να περιορίσουν κατά πολύ τις ανεπιθύμητες και επισφαλείς συνθήκες.

Ακολουθεί ο δεκάλογος της ασφαλούς οδήγησης (κυρίως για άτομα που υποβάλλονται σε αγωγή με ινσουλίνη)

Μειωμένη επίγνωση της υπογλυκαιμίας υπάρχει όταν ένα άτομο δεν αισθάνεται τακτικά τα συνήθη πρώιμα προειδοποιητικά συμπτώματα της ήπιας υπογλυκαιμίας. Αυτό αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης σοβαρού υπογλυκαιμικού επεισοδίου και επομένως αποτελεί κίνδυνο για την οδική ασφάλεια.

Η ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία αποτελεί μια παθολογική κατάσταση η οποία με την κατάλληλη θεραπευτική αναπροσαρμογή και εντατική φροντίδα μπορεί να αποκατασταθεί. Μέχρι τότε όμως συστήνεται στα άτομα με ΣΔ και ανεπίγνωστες υπογλυκαιμίες να αποφεύγουν την οδήγηση και το χειρισμό μηχανημάτων

Οι γενικοί κίνδυνοι οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ είναι γνωστοί. Αυτό όμως, που πολλές φορές υποεκτιμάται, είναι ότι ακόμη και μικρή κατανάλωση αλκοόλ έχει αρνητικές επιπτώσεις στον οργανισμό, καθώς ευνοεί την εκδήλωση υπογλυκαιμίας ακόμη και αρκετές ώρες μετά την κατανάλωση του, λόγω της καταστολής της ηπατικής παραγωγής της γλυκόζης. Ο συνδυασμός δε της υπογλυκαιμίας με τη μέθη αυξάνει κατά πολύ τον κίνδυνο πρόκλησης ατυχήματος. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση αλκοόλ όταν πρόκειται να ακολουθήσει οδήγηση ή όταν αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί, η επιτρεπόμενη ποσότητα αλκοόλ θα πρέπει να συνοδεύεται απαραίτητα από κατανάλωση υδατανθράκων ( πατατάκια, ξηρούς καρπούς κ.α)

Η διαταραχή αυτή του κατακερματισμένου ύπνου, λόγω απόφραξης των ανώτερων αεραγωγών, εμφανίζεται αρκετά συχνά σε άτομα με ΣΔ τύπου 2 και προκαλεί κεφαλαλγία, αυξημένη κόπωση και  υπνηλία καθ’ όλη τη διάρκεια της επόμενης ημέρας. Σε συνδυασμό ταυτόχρονα με άλλες παθήσεις ή και θεραπείες, που ενδεχομένως προκαλούν υπνηλία, αυξάνουν κατά πολύ τον κίνδυνο πρόκλησης ατυχήματος και απαιτούν άμεσης διερεύνησης και θεραπείας.

Το ποσοστό ατυχημάτων στα άτομα με ΣΔ δεν διαφέρει πολύ από αυτά που συμβαίνουν στον υπόλοιπο πληθυσμό. Σε κάθε περίπτωση όμως, οποιαδήποτε από τις παραπάνω καταστάσεις πρέπει να τίθεται άμεσα σε γνώση της θεραπευτικής ομάδας, η οποία και θα αξιολογήσει εξατομικευμένα τυχόν λάθη ή παραλείψεις, την ανάγκη ή όχι τροποποίησης του θεραπευτικού σχήματος αλλά και την περαιτέρω τυχόν διερεύνηση ή παραπομπή εφόσον κριθεί σκόπιμο.

Παράλληλα ο αυξημένος αυτός κίνδυνος για την πρόκληση ατυχήματος πρέπει να επαναξιολογείται διαρκώς, τόσο από το ίδιο το άτομο με ΣΔ όσο και από τους επαγγελματίες υγείας αλλά και τις επιτροπές αξιολόγησης των οδηγικών ικανοτητων και ανανέωσης των διπλωμάτων οδήγησης.