Φουστέρης Ευάγγελος, M.D., Ph.D.

Σύμφωνα με μια νέα αμερικανική μελέτη, τα τρόφιμα υψηλής επεξεργασίας είναι το ίδιο εθιστικά με το κάπνισμα και η σχετική επισήμανσή τους μπορεί να ωφελήσει τη δημόσια υγεία. Επίσης, νέα δεδομένα που αναφέρθηκαν από ερευνητές στο συνέδριο Diabetes Professional Care (DPC) 2022 στο Λονδίνο, επίσης υποστηρίζουν την κλινική αναγνώριση του όρου «εθισμός σε τρόφιμα».

Τα τρόφιμα υψηλής επεξεργασίας μπορούν να συσχετιστούν με έναν διατροφικό φαινότυπο "που αντανακλά τα χαρακτηριστικά του εθισμού", λένε η Ashley N. Gearhardt και οι συνεργάτες της, όπως η απώλεια ελέγχου της πρόσληψης, η έντονη λαχτάρα, η αδυναμία μείωσης και η συνέχιση της χρήσης παρά τις αρνητικές συνέπειες. Αναγνωρίζοντας την έλλειψη ενός χαρακτηριστικού εθιστικού παράγοντα που να συνδέεται αποκλειστικά με τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, εξηγούν ότι ο εθισμός στις συγκεκριμένες τροφές αντανακλά μηχανισμούς που εμπλέκονται σε άλλες εθιστικές διαταραχές. Ως εκ τούτου, στη μελέτη της η Gearhardt και οι συνεργάτες της προτείνουν ένα σύνολο επιστημονικά βασισμένων κριτηρίων για την αξιολόγηση του εάν ορισμένα τρόφιμα είναι εθιστικά ή όχι.

Εξετάζουν και αξιολογούν ορισμένα τρόφιμα σύμφωνα με τα κριτήρια που είχαν προταθεί το 1988 από το US Surgeon General - και τα οποία παραμένουν τα πλέον έγκυρα - για να διαπιστωθεί η δυνατότητα εθισμού του καπνίσματος. Τα κριτήρια αυτά είναι: 

● Πρόκληση καταναγκαστικής χρήσης

● Εμφάνιση ψυχοδραστικών αποτελεσμάτων

● Η χρήση τους ενισχύεται με την πάροδο του χρόνου

Έχουν προσθέσει σε αυτά τα κριτήρια την ικανότητα τα τρόφιμα αυτά να προκαλούν ορμές και έντονη επιθυμία και προσθέτουν ότι «και τα δύο αυτά προϊόντα [καπνός και τρόφιμα υψηλής επεξεργασίας] είναι νόμιμα, εύκολα προσβάσιμα, φθηνά, στερούνται συνδρόμου μέθης και αποτελούν κύριες αιτίες θανάτου που μπορούν να προληφθούν. Για παράδειγμα, σε ό,τι αφορά την καταναγκαστική χρήση, το κάπνισμα πληροί αυτό το κριτήριο, επειδή τα στοιχεία δείχνουν ότι οι περισσότεροι καπνιστές θα ήθελαν να το κόψουν αλλά δεν μπορούν να το κάνουν.

Η κλινική ψυχολόγος Jen Unwin, PhD, από το Southport, UK, έδειξε ότι ένα 3μηνο διαδικτυακό πρόγραμμα δίαιτας χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες σε συνδυασμό με ψυχοεκπαιδευτική υποστήριξη, μείωσαν σημαντικά τα συμπτώματα εθισμού στα τρόφιμα τόσο σε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, οσο και σε άτομα φυσιολογικού σωματικού βάρους. Η Unwin υποστήριξε ότι τα νέα δεδομένα αυτά αντιπροσωπεύουν την πρώτη κλινική μελέτη ευρείας κλίμακας αυτού του είδους.