Τηλεϊατρική και σακχαρώδης διαβήτης

Αθανασία K. Παπαζαφειροπούλου 

Α΄ Παθολογικό Τμήμα & Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Ν.Π. Τζάνειο, Πειραιάς

Η τηλεϊατρική περιλαμβάνει τη σύγχρονη ή ασύγχρονη συμβουλευτική που επιτρέπει στους ασθενείς στο σπίτι ή σε άλλες τοποθεσίες να επικοινωνούν με τους επαγγελματίες υγείας, χρησιμοποιώντας συσκευές, όπως είναι τα κινητά τηλέφωνα και οι υπολογιστές. Η τηλεϊατρική μπορεί να ταξινομηθεί, περαιτέρω, ανάλογα με τον τρόπο (κείμενο, βίντεο και ήχο), τον χρόνο (σύγχρονο και ασύγχρονο) και τον σκοπό (πρώτη και επακόλουθη διαβούλευση) της επικοινωνίας. Για μια χρόνια ασθένεια όπως ο διαβήτης, που απαιτεί τη συνεχή παρακολούθηση του ατόμου με διαβήτη από τον ιατρό του, η τηλεϊατρική αποτελεί μια εναλλακτική λύση για ασθενείς που αναζητούν ιατρική καθοδήγηση εξ αποστάσεως.

Τα δεδομένα της βιβλιογραφίας μέχρι τώρα, αν και είναι ακόμη περιορισμένα, δείχνουν ότι η χρήση της τηλεϊατρικής σχετίζεται με σημαντικές βελτιώσεις στην HbA1c για ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 (ΣΔ1) και τύπου 2 (ΣΔ2), σε σύγκριση με τη συνήθη φροντίδα, μαζί με την ικανοποίηση που αναφέρθηκε από τους ασθενείς. Μια μετα-ανάλυση 35 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων κλινικών δοκιμών (randomized controlled trials, RCTs) από την Κίνα έδειξε μείωση της HbA1c κατά 0,37% στην ομάδα της τηλεϊατρικής (βίντεο, τηλέφωνο και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο) σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Αντίστοιχα, μια ανασκόπηση της βάσης δεδομένων Cochrane, που περιελάμβανε 21 RCTs, έδειξε μεγαλύτερη μείωση της HbA1c (κατά 0,31%) σε ασθενείς με διαβήτη των οποίων η παρακολούθηση έγινε μέσω της τηλεϊατρικής σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Σε μια πρόσφατα δημοσιευμένη ανασκόπηση 46 μελετών με ασθενείς με ΣΔ2 και ΣΔ1, έδειξε μείωση της HbA1c στην ομάδα της τηλεϊατρικής τόσο για τους ασθενείς με ΣΔ2 (0,12 έως 0,86%) όσο και για τους ασθενείς με ΣΔ1 (0,01% έως 1,13%). Τέλος, μια μετα-ανάλυση, σε 3.000 ασθενείς με ΣΔ1 και ΣΔ2 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η τηλεϊατρική είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στη διαχείριση του διαβήτη, ιδιαίτερα στα άτομα με ΣΔ2, με τη μεγαλύτερη ηλικία και διάρκεια του ΣΔ2 να αποτελούν τους κύριους προγνωστικούς παράγοντες ευνοϊκών εκβάσεων.

Αξιοσημείωτο είναι ότι η ψηφιακή επανάσταση που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια στον τομέα του διαβήτη (αντλίες ινσουλίνης, αισθητήρες γλυκόζης, συστήματα συνεχούς καταγραφής, εφαρμογές smartphones) έκανε τη χρήση της τηλεϊατρικής κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 έναν χρήσιμο και εύκολο τρόπο για τη διαχείριση των ασθενών με διαβήτη. Πιο συγκεκριμένα, η τηλεϊατρική είναι ένας εύκολος και ιδιαίτερα χρήσιμος τρόπος παρακολούθησης ασθενών με ΣΔ1, καθώς οι περισσότεροι από αυτούς, κυρίως οι νεότεροι, χρησιμοποιούν ήδη τα υπάρχοντα λογισμικά παρακολούθησης και συνεχούς καταγραφής της γλυκόζης αίματος και να είναι δυνατή η απομακρυσμένη παρακολούθηση τους μέσω τηλεφώνου, βιντεοκλήσεων ή εφαρμογών smartphones.

Τέλος, ένας άλλος τομέας στον οποίο η τηλεϊατρική έχει οφέλη είναι ο διαβήτης της κύησης. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας οι φυσικές επισκέψεις μπορεί να ενέχουν τον κίνδυνο προσβολής από τον κορωνοϊό για την έγκυο γυναίκα και επομένως η τηλεϊατρική έχει μεγάλη σημασία για την παρακολούθηση τους. Τα παραπάνω επιβεβαιώθηκαν σε μια μετα-ανάλυση 32 RCTs η οποία έδειξε ότι η χρήση της τηλεϊατρικής για την παρακολούθηση γυναικών με διαβήτη κύησης κατά τη διάρκεια της πανδημίας συσχετίστηκε με σημαντικές βελτιώσεις στον γλυκαιμικό έλεγχο και κυρίως με επιτυχή έκβαση της κύησης.

Η τηλεϊατρική αναγνωρίστηκε γρήγορα ως ένα χρήσιμο εργαλείο κατά την εποχή της πανδημίας COVID-19 τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στην δευτεροβάθμια περίθαλψη. Οι ασθενείς με διαβήτη ήταν μία από τις ομάδες ασθενών με χρόνιες παθήσεις που έλαβαν τα ευεργετικά αποτελέσματα της τηλεϊατρικής.